De Gentleman onder de Terriers - zo wordt de Schotse Terrier genoemd.  Maar ook onder de noemer Scotty, Whiskyhondje, Diehard en Aberdeen Terrier is ie door het leven gegaan. 

 

 

Geschiedenis

 

Reeds halverwege de 19e eeuw waren omschrijvingen van een "draad-haarige terrier" bekend in delen van Midden-Schotland - want daar heeft onze trouwe viervoeter zijn thuis, rond het Rannoch Moor gebied, een ruig en barre landschap.  Verhalen over de reizen van Captain Mackie en zijn belevenissen in dat gebied geven een beeld aan van diversiteit in type van wat hij noemt de "Scotch Terrier" maar het was pas rond 1880 dat de eerste Schotse Terriers hun intrede deden op tentoonstellingen.   De eerste registraties van Schotten tonen aan dat de originele kleuren alle variaties bezaten  behalve puur wit, van tarwekleurig tot zand en gestroomd en diverse slagen grijs, zilver, staal tot aan zwart.   Binnen een paar jaar werd het ras in Engeland populair, clubs werden opgericht en het ras maakte haar definitieve entree op diverse engelse tentoonstellingen.

 

In het begin waren er twee duidelijke mannelijke lijnen - de Dundee en de Alister lijn.  Beide lijnen brachten kampioenen voort en ze gingen gelijk op, maar heden ten dage is alleen de Alister lijn overgebleven; men kan stellen dat ELKE Schotse Terrier die vandaag leeft afstamt van dat ene hond "Alister".

 

In de jaren twintig waren de gebroeders Chapman in Schotland erg aktief met fokken en showen, en hun dorp Glenboig in Schotland werd zowat overspoeld door Schotten nesten en fokkers - hun bekende kennelnaam "Heather" werd een begrip in de Schotse Terrier wereld.  Bij de STC bibliotheek in Engeland hebben ze meer dan 90 diverse groene kampioensschapskaarten, die de Heather hondjes in deze periode gewonnen hadden.

 

Ook in Nederland won het ras in populariteit - zoveel dat er in 1925 een rasvereniging "De Schotsche Terrier Club" werd opgericht.   Bekende fokkers zoals Mr.S.Naayen (Kennel "van Andel"), dhr J.A.Classen (Kennel "of the West"), dhr J.G.N.van Hout (Kennel "of Woodfeet") waren aktief op shows en aktiviteiten.  Men spreekt van een Clubmatch in de jaren 30 waar 12 Schotten ingeschreven waren (van een ledenaantal van 38) - droomcijfers vergeleken met vandaag. 

 

De hoogtepunt van de Schotten was de jaren dertig in Engeland; diverse kennels kwamen naar voren en menig hond werd geexporteerd naar Europa en Amerika.  De kleur zwart won in populariteit en de Schot werd gebruikt als logo voor de bekende "Black & White" whisky.   Tijdens de tweede wereldoorlog genoot de Schot dubbele faam - als trouwe partner van President Roosevelt werd "Fala" een nationale held (die nu zijn eigen standbeeld heeft in Washington) en in Duitsland kokketeerde Eva Braun in Berchtesgaden met haar twee Schotse Terriers.   Ook in de jaren dertig begon men honden op tentoonstellingen te brengen met baard en behang, met steeds langere wenkbrauwen.

 

Na de oorlog ging de Schot in Nederland verder met zijn opmars - tarwekleurigen werden geimporteerd uit Engeland door Jac.van Koolbergen(Kennel "Roseland"), de familie Magendans("Dumbarton)" bracht diverse mooie honden naar ons land en in de jaren 60 werden er gemiddeld 44 pups geboren per jaar.   Mevr.Muller-Kok haalde in de zeventiger jaren enkele mooie reuen naar Nederland en was wel zeker een belangrijke kracht in de fokkerij met haar kennel "Of Eastbrook" tot haar vroegtijdig dood in 1982.   Jaap Wildeman("v/d Telgthoeve") en Marianne Roos("Gulabins") fokten in deze periode, alsook Jac.van Tilburg("Of Jacky's Pride") en Hans van den Berg ("Rymore");  tijdens de zeventiger jaren zagen we wel een toename naar een gemiddeldte van 81 geboortes per jaar.  Ook in de jaren 80 bleef deze cijfer vrij stabiel  - gemiddeld 83 geboortes per jaar., maar in de jaren negentig zag men een behoorlijk stijging in de aantal geboortes - gemiddeld 124.    Fokkers komen en gaan en helaas hebben de meesten niet veel meer dan een of twee nesten gefokt;  enkele volhouders bleven in de jaren 80 doorgaan,  zoals Caroline Thomas("Rantin Reiver's") en in de jaren 90 kwamen fokkers zoals Hanna Hunter("Pointchester") en Betty Smit("Lucia's Dream") erbij;  internationaal begon Nederland ook in de jaren 90 weer mee te tellen en de kwaliteit werd behouden.  Tegenwoordig zijn er in Nederland ongeveer 1200 - 1300 Schotse Terriers - en toch is een veel gehoord commentaar van eigenaren  "je ziet ze nooit op straat". 

 

Een frappant detail eind jaren 40 is dat de Schotse Terrier aan de wieg stond van een andere, nieuwere Terrier - de Cesky Terrier.   De stammoeder van deze Boheemse ras was ene "Scotch Rose", een Schot die de uitvinder Frantisek Horak kruisde met een Sealyham om een begin te maken met zijn pas in 1963 erkende ras.

 

 

 

 

 

Gebruik, karakter en uiterlijk.

 

Een Schot was vooral een verdelger van ongedierte - kijk eens naar zijn relatief groot gebit - en die kon en durfde makkelijk het gevecht met een das aangaan, maar ook tegen wezels, ratten en vossen werd hij gebruikt.   Hij was klein en voldoende beweeglijk om in de rotsstenen hoopjes (cairns) in Schotland te kunnen komen, maar met zijn dikke, waterafstotende vacht was ie een echte buitenhond.   Het is een wat gereserveerde hond - afwachtend en terughoudend totdat hij de nieuweling beter leert kennen.    Maar een meer trouwe vriend en kameraad is er niet te vinden - hij kiest zijn baas uit en al volgt hij de instrukties van iemand anders op, dan doet hij dat met tegenzin.   De Schot is een slimme, intelligente hond maar die zal het gedrang van kleine kinderen niet altijd waarderen; als hij wil slapen, dan moet je hem niet storen!    Pups moet men zeer konsekwent opvoeden - hard maar eerlijk.    

 

Een groot hond in een klein lichaam - zo wordt de Schot omschreven.  Zwart, gestroomd of tarwekleurig - een Schot mag elke kleur zijn behalve spierwit, maar het beeld van een zwarte Whiskyhondje blijft voor eeuwig bestaan.  Vaak moet uitgelegd worden aan mensen die een Schotse Terrier willen hebben dat een Schot echt in andere kleuren dan zwart bestaat; inmiddels bestaat er een mooie fotoboek met de diverse kleurslagen om aan te kunnen tonen welke kleuren er bestaan.    De Schot moet altijd in verhouding zijn; een lange hoofd wil niet zeggen "hoe langer, hoe beter" zoals in Amerika het geval is.   Laag bij de grond wil niet zeggen dat ze amper vooruit kunnen komen omdat de hond een buikschuiver is geworden.   Het begrip "Terrier type" geeft aan wat een Schot moet zijn - bereid om overal en altijd alles te doen.   De meeste Schotten worden verkocht als familievriend en huisdier; of ze nou per dag vijf uur wandelen met de baas of de gehele dag liggen te slapen of elke weekeinde op een tentoonstelling staan, het maakt de Schot niet uit.   Zijn karakter is een van geduld; het is geen keffer, maar als iets hem niet zint, dan gebruikt ie zijn stem om een korte, duidelijke korrektie te geven; net genoeg, en dan is ie weer rustig.    Een Schot kan een redelijke ouderdom halen - normaal moet men verwachten dat een leeftijd van tussen 13-15 jaar haalbaar is, maar er zijn gevallen bekend van 18 jaar.

 

Alhoewel de Schot niet bepaald een hond is om gehoorzaamheidwedstrijden mee te doen, zijn er toch mensen in Amerika erin geslaagd zulke proeven met hun Schot te doen.   Het is een kwestie van geduld en volharding - eigenlijk net zo eigenwijs zijn als de hond zelf!     En toch is het zo; eenmaal een Schot, altijd een Schot.

 

 

 

Foto - Gestroomd Schot + tarwekleurig (1999)

 

 

 

Literatuur

 

 

De "Diehard" heeft alles in zich om een modehond te worden;  herkenbaar, grappig, lief en vooral bekend.  Ondanks alles is dat er gelukkig niet van gekomen, maar de mogelijkheden voor verzamelaars van Schottenartikelen zijn er niet minder om geworden.  Boekensteunen, mokken, beelden, reklameuitingen van de eerdergenoemde "Black & White" whisky, kalendars, prenten, postzegels - het is er allemaal (zelfs tot in Harrods in Engeland) en er zijn al twee boeken verschijnen (in  Amerika, uiteraard) over diverse artikelen die beschikbaar zijn.    Boeken zijn er genoeg over het ras zelf - Mevr.C.Davies schreef er een al in 1906 en dit geeft een heel interessant beeld van het ras in de begindagen - maar regelmatig verschenen boeken over het ras.   Ook in de laatste vijf jaar zijn er enkele nieuwe boeken verschenen.  Helaas is er NIETS nederlandstalig;  behalve wat er in de Toepoel staat of in de Clubblad van de rasvereniging.   De meest complete engelstalig boek is de Kennelgarth Book - alleen verkrijgbaar in Engeland en geschreven door Betty Penn-Bull, maar met een schat aan gegevens en informatie.  De schrijfster staat bekend als de "Schotse Terriermens" en is reeds sinds de jaren 30 bezig met onze lievelingsras - alle inkomsten van haar boek komen ten goede aan de opvangorganisatie voor Schotten in Engeland, de S.T.E.C.S.   Een stukje officiele geschiedenis van het ras bestaat ook - de Scottish Terrier Pedigrees.  Geschreven door wijlen mevr.Caspersz in 1934 en sindsdien regelmatig bijgewerkt, het is een verzameling van alle engelse kampioenen vanaf 1886 tot aan vandaag, met een overzicht van afstamming, kleur, geboortedatum, fokker, enz.   Een schat aan informatie, die inmiddels overgebracht is naar de computer en die bewaard en uitgebreid dient te worden voor de toekomst.

 

Boeken

The Kennelgarth Scottish Terrier Book - Betty Penn-Bull 1983(1st Ed.) 1997(2nd Ed.)

The New Scottish Terrier - Cindy Cooke 1996

The Official Book of the Scottish Terrier  - Muriel Lee 1996

Scottish Terrier  - T.H.Snethen 1988

The New Complete Scottish Terrier - John T.Marvin 1967 (1st Ed.)  1982 (2nd Ed.)

This is the Scottish Terrier  - T.Allen Kirk Jr. 1978

The Popular Scottish Terrier  - Dorothy Caspersz 1956

The Scottish Terrier - Its Breeding and Management  - Dorothy Gabriel 1938 (3rd Ed.)

The Book of the Scottish Terrier  - Fayette C.Ewing 1932 (1st Ed.) 1936 (Rev.Ed.)

The Scottish Terrier  - W.L.McCandlish 1927 (4th Ed.)

The Scottish Terrier   - C.J.Davies 1906

 

 

Gezondheid

 

 

De Schot is een redelijk gezonde ras - er zijn geen oog- of HD-problemen bekend; in Amerika is von Willebrands ziekte geconstateerd (en er is een DNA test voor ontwikkeld) maar in Europa is deze ziekte nagenoeg onbekend.  Scotty Cramp is een genetische afwijking dat bestaat in het ras - hiermee kan een getroffen hond korte verkrampingsverschijnselen vertonen, die snel weer verdwijnen en in het algemeen de hond geen kwaad kunnen doen - veel eigenaars kennen dit als "de Scotty huppel", maar een gezondheidsenquete uitgevoerd door deWKHS heeft aangetoond dat deze kwaal veel minder voorkomt dan men denkt.   Eerder zou men moeten waken voor keizersnedes en huidproblemen.   Met goed voer en voldoende beweging is een Schot in het algemeen zeer tevreden; de hond moet drie a vier keer per jaar getrimd worden (niet geschoren).  Niet elke kapsalon heeft verstand van Schotten trimmen - meestal omdat ze Schotse Terriers gewoon te wenig zien.

 

 

 

 

Internet

 

De Schot op Internet is makkeljik te vinden - er bestaan diverse paginas gerangschikt onder Schot, Schotse Terrier  of Scottish Terrier, en zelfs de Schotse Terrier Club in Nederland heeft een eigen homepage :  www.stcnl.nl    Reeds vele jaren bestaat er een heuse "mailinglist" genaamd "Cyberscots", met info en discussies over onze ras;  ook hierdoor kan men in kontakt komen met liefhebbers en kenners die allerlei vragen kunnen beantwoorden.   Diverse paginas bestaan waarop men inkopen kan doen - niet van honden - maar van boeken, knuffels, enz!